БІЛІМ БЕРУ ҰЙЫМДАРЫНДА САПАЛЫ ТАМАҚТЫ ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫНА  МОНИТОРИНГ ЖҮРГІЗІЛДІ.

Байғанин ауданының білім бөліміне қарасты 22 жалпы орта білім беретін мектеп бар. Білім беретін жалпы орта мектептерінде  бір мәрте тамақтандыруға  2428(798-арнайы санат) оқушы  тамақтанады. Жеке кәсіпкер «Кенжина»  22 білім беру ұйымдарына тегін ыстық тамақпен қамтуға шарттасып, ұйымдастырып жатыр.

   Ыстық тамақты жеке кәсіпкерлердің мемлекеттік сатып алу шарты негізінде шартқа отырып, әр балаға 603 теңге көлемінде келетін ас мәзірі ұсынылып, ұйымдастырылды.Ауданның білім беретін мектептерінде 1-4 сынып оқушылары үшін «Жалпы білім беретін мектептердегі білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарына тегін және жеңілдетілген тамақтануды ұсыну» мемлекеттік қызметі сапалы және уақытылы көрсетіліп отыр.  Оқушыларды тамақтануға арналған облыстық білім басқармасының бекітілген «Ас мәзірі» бойынша  ыстық тамақ ұйымдастырылды. Барлық 22 мектепте асхана жұмыс жасайды.  Мектеп асханаларында санитарлық-эпидемиологиялық қорытындылары бар. Қажетті  асхана жабдықтары, ыдыстары бар.

    Білім беру ұйымдары  Ұлттық деректер қорына  ыстық тамақпен қамтылған оқушылары туралы ақпараттары енгізілген.

    Мектеп асханаларындағы тамақтандыру жұмысы санитарлық-гигиеналық талаптарға сай жүргізілуін қадағалау мақсатында бракеражды комиссия мектеп асханасында берілетін тамақтың сапасын, мөлшерін бақылауға алып, ай сайын акт толтырып, білім бөліміне жолдады.

    Байғанин ауданының білім бөлімнің жоспарына сәйкес, білім беру ұйымдарында  мектептеріндегі жекелеген санаттағы оқушыларға тегін ыстық тамақтың ұйымдастыруына нормативтік құжаттармен жұмыс жасауы үшін «Тамақтандыруды ұйымдастырудағы нормативтік  құжаттарды жинақтау»  атты тақырыпта семинар өткізілді. Семинарға  барлық білім беру ұйымдарының  мамандары қатыстырылды.  Отырыс барысында  білім беру ұйымдарында ұйымдастырылып жатырған тегін ыстық тамақтың берілуі туралы мәліметтер тыңдалды. Және асханаға қажетті  тұрмыстық қажеттіліктері туралы ұсыныстар берілді.  Сонымен қатар, «Отбасы және балалар саласында мемлекеттік қызметтерді көрсету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің  2020 жылғы 24 сәуірдегі № 158 бұйрығындағы 10-қосымшаға сәйкес "Жалпы білім беретін мектептердегі білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ұсыну" мемлекеттік қызметті көрсету қағидалары туралы  мәліметтер берілді.

    Жылдық жұмыс жоспарына сәйкес жалпы білім беретін мекемелердегі оқушылардың тамақтануын сапалы ұйымдастыруды бақылау жөніндегі ведомствоаралық  сараптамалық топ жұмыс жасады.  Өрескел кемшіліктер орын алған жоқ. Асханаларды безендіру жұмыстары тапсырылды.

 «Мемлекеттік орта білім беру ұйымдарында, мектептен тыс қосымша білім беру ұйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру, сондай-ақ мемлекеттік мектепке дейінгі ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында тәрбиеленетін және білім алатын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етуге байланысты тауарларды сатып алу қағидаларын бекіту туралы» 2018 жылғы 31 қазандағы №598 бұйрығы негізінде тамақтандыруды ұйымдастыру конкурстары заңнама талаптарына сәйкес ұйымдастырылуда.  Арнайы санатта оқушыларды тамақтандыру шарты жыл аяғына дейін ұзартылды. 1-4 класс оқушыларының тамақтануы үшін 9 мектепке конкурс жария етіліп, 13 мектеп үшін шарт  жыл аяғына дейін  ұзартылды.

     «Қоғамдық  тамақтану  объектілеріне  қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық  талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы»  бұйрығына сәйкес  бракеражды комиссия мектеп асханасында берілетін тамақтың сапасын, мөлшерін бақылауға алып, ай сайын акт толтырып, білім бөліміне жолдайды.Атқарылған жұмыстар нәтижелерін Байғанин ауданының сайтына жария етілді.

 Тегін ыстық тамақпен қамтылатын оқушылардың құжаттарын мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес жинақтау үшін оқыту-семинар  2023-2024 оқу жылында  2рет ұйымдастырылды

Байғанин ауданының білім бөлімінің бас маманы Ж.Усербаева

Байғанин ауданының білім бөлімнің жоспарына сәйкес, білім беру ұйымдарында  мектептеріндегі жекелеген санаттағы оқушыларға тегін ыстық тамақтың ұйымдастыруына нормативтік құжаттармен жұмыс жасауы үшін «Тамақтандыруды ұйымдастырудағы нормативтік  құжаттарды жинақтау»  атты тақырыпта семинар өткізіледі.  Семинарға  барлық білім беру ұйымдарының  мамандары қатыстырылды.  Отырыс барысында  білім беру ұйымдарында ұйымдастырылып жатырған тегін ыстық тамақтың берілуі туралы мәліметтер тыңдалды. Және асханаға қажетті  тұрмыстық қажеттіліктері туралы ұсыныстар берілді.  Сонымен қатар, «Отбасы және балалар саласында мемлекеттік қызметтерді көрсету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің  2020 жылғы 24 сәуірдегі № 158 бұйрығындағы 10-қосымшаға сәйкес "Жалпы білім беретін мектептердегі білім алушылар мен тәрбиеленушілердің жекелеген санаттарын тегін және жеңілдікпен тамақтандыруды ұсыну" мемлекеттік қызметті көрсету қағидалары туралы  мәліметтер берілді. Байғанин ауданының білім бөлімінің бас маманы Ж.Усербаева Наурыз 2024 жыл.

Ақтөбе облысы білім басқармасының Байғанин ауданының білім бөліміне қарасты 22 білім беру ұйымдары бар.
Барлық білім беру ұйымдарында асхана жұмыс жасайды. Ақтөбе облысының білім басқармасының және жылдық жоспарына сәйкес , «Мектептердегі бір мәрте тамақтану» бойынша атқарылып жатырған жұмыстарды бақылау және тамақтан уланудың алдын алу жұмыстары қаралды. Барлық мектептердегі тамақтану сапасын бақылаушы мониторингтік топ мүшелері асханаларды кунбе-күн тексере отырып, сынама тамақтарды уақытымен алынуын қадағалап, тамақ сертификаттарының мерзімдеріне сәйкестігін анықтап, оқушылардың тамақтануын ұйымдастыруда қауіпсіз және нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігін қатаң қадағалау тапсырылды.
Мақсаты: Оқушылар арасында тамақтан уланудың алдын алу болып табылады.
Барысы: Білім беру обьектілерінің ас блоктарына санитарлық-эпидемиологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету;
Оқушыларға қауіпсіз және сапалы тамақтануын ұйымдастыруды қамтамасыз ету;

Мектептегі тамақтандыру

Оқушыларды тамақтандыру мен санитарлық-гигиеналық режимді талдау.
Тамақтандыруды ұйымдастыру
Бала денсаулығын, оның дене және ақыл-ой дамуын анықтайтын бағыттардың бірі өскелең ұрпақты сапалы тамақтандыруды ұйымдастыру болып табылады.
Дұрыс ұйымдастырылған тамақтандыру оқушылардың денсаулығын сақтауға көмектесетіні сөзсіз. Мектеп оқушыларының бойында салауатты өмір салты негіздерін қалыптастырумен айналысу қажеттілігі бірқатар маңызды себептерге негізделеді:
- адам денсаулығының іргетасы бала жасынан қалыптасады, сәйкесінше, денсаулық сақтау бойынша әдеттері мен дағдыларын, денсаулыққа құндылықты қатынастарын аталмыш кезеңде қалыптастыруды бастаудың мақсаттылығы жоғары;
- осы жаста салауатты өмір салты негіздері бала арнайы жобаланатын қызмет барысында меңгеретін нормалар мен ережелер жинағы ретінде қалыптасады;
- адам дамуындағы мектептегі кезең адам ағзасының даму ерекшеліктері туралы, денсаулықты сақтау мен дамыту әдістері мен факторлары туралы негізгі білімді қалыптастыру үшін сезімтал болып табылады.
Мектеп тұрақты түрде қызмет көрсету сапасын жақсарту бойынша жұмыстар жүргізеді, оқушыларды өзіне қызмет көрсетуге және қоғамдық тамақтану орындарында өзін-өзі ұстау мәдениетіне үйретеді.
Жеткізілетін өнімдерді кіріс қадағалау, олардың өңдеу мен пайдалануға дайындау барысында жедел бақылау, сонымен қатар шығарылатын өнім сапасын қабылдау кезінде бақылау қамтамасыз етіледі.
Мектепте барлық оқушыларды ыстық тамақпен қамтуға барлық жағдай жасалған. Әкімшілік пен мұғалімдердің айрықша бақылауымен Жалпыға ортақ білім беру қоры есебінен тегін тамақтануға құқығы бар аз қамтылған отбасылардың балалары тамақтандырылады.
Мектепте ата-аналармен жүйелі жұмыс жүргізіледі: ата-аналар жиналыстарында балаларды ыстық тамақпен қамту қажеттілігі түсіндіріледі; мектеп оқушыларымен тамақтану мәдениетін қалыптастыру бойынша және салауатты өмір салтын насихаттау бойынша ақпараттық және тәрбие жұмыстары: оқушыларды ыстық тамақтануға қатыстыру бойынша сынып сағаттары, сыныптан тыс шаралар өткізілген.
Жоспарлы түрде оқушыларды ыстық тамақпен қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жүргізіліп отыр: тамақтану үшін сабақ арасындағы үзілістерді ұйымдастыру,биология және технология пәндері бойынша оқу бағдарламаларының жоспарына тамақтану мәдениеті туралы сауалдарды қосу және т.б.Үйлесімді тамақтандыруды бақылау жүзеге асырылады, мектептің медициналық қызметкері тамақтану мәдениеті мен салауатты өмір салтын насихаттау бойынша дәрістер ұйымдастырады, көрнекті насихаттау жұмыстары жүргізіледі: сурет байқаулары, сыныптарда денсаулық бұрыштарын жабдықтау жүзеге асырылады.
Аудан орталығында орналасқан 5 білім беретін мектептердің (№2,3 Қарауылкелді орта мектептері және Т.Жармағамбетов ат. ОМ, Қ.Мұқанбетқали ат МГ) оқушылардың тамақтануын ұйымдастыру бойынша басты міндеттері:
- әлеуметтік қорғансыз отбасылар санатына жатқызылатын отбасылардан шыққан оқушыларды тегін тамақтанумен қамту;
- ата-аналар (заңды өкілдер) қаражаттарының көмегімен оқушыларды рационалды тамақтандыруды ұйымдастыруға қолайлы жағдай жасау;
- білім беру мекемесінің асхана бөлмелерінің материалдық базасын нығайту және жаңарту;
- қызмет көрсетудің жаңа озық формаларын дамыту және тамақтану мәдениетін жоғарылату;
- тамақтанудың санитарлық-гигиеналық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- ата-аналар (заңды өкілдер) мен оқушылардың арасында ыстық тамақтанудың қажеттілігі туралы түсіндірме жұмыстарын жүйелі түрде жүргізу.
Оқу жылының басында оқушылардың ыстық тамақпен қамтылуын ұйымдастыру туралы бұйрық шығарылады, мұнда тегін ыстық тамақ алуға құқығы бар оқушылардың тізімдік құрамы бекітіледі.

Көп балалы және әлеуметтік қорғансыз топтарға жатқызылатын оқушылар санаттары ата-аналар тапсырған құжаттарға сәйкес анықталған.
Барлық шешімдерді ұсынылған құжаттар (ата-аналарының өтініші, санатын растайтын құжат, сынып жетекшісі мен ата-аналар комитетінің отбасын тексеру акті) негізінде қабылданады.
Тегін тамақты келесі санаттарға жатқызылатын көп балалы және әлеуметтік қорғансыз отбасылардың балалары алады:
- көп балалы отбасынан шыққан балалар;
- аз қамтылған атаулы көмек алатын отбасынан шыққан балалар;
- жетім балалар мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балалар (заңды өкілінің);
- қамқоршылықтағы (қорғаншылық) балалар, асырап алынған балалар;
Мектеп оқушыларының қалған бөлігін тамақтандыру ата-анасының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Мектепте оқушылардың уақытылы және сапалы тамақтандырылуы мәселелерінің шешімін табу үшін оқушылардың тамақтану сапасын және ұйымдастырылуын бақылау комиссиясы құрылған.
Комиссия құрамы мектеп директорының бұйрығымен бекітіледі.
Комиссия құрамына келесі өкілдер кіреді: мектеп әкімшілігі, ата-аналар қоғамы, педагогикалық ұжым, медициналық қызметкер.
Комиссияның міндеттері:
- балалардың тамақтануын ұйымдастыруды және тағамдар сапасын (тамақтану режимі, санитарлық нормалар мен ережелерді сақтау) бақылауды жүзеге асыру;
- тамақтандыру кәсіпорнымен қызмет көрсету бойынша жасалған келісім-шарт талаптарының сақталуын қоғамдық қадағалау;
- оқушылар мен ата-аналар арасында ағарту жұмыстарын жүргізу;
- оқушылар арасындағы тұтынушылық сұранысты талдау;
- комиссияның жұмыс жоспарын жасап, оны білім беру мекемесінің әкімшілігімен келісу.
Мектептің тамақтануды ұйымдастыру және сапасын бақылау комиссиясы өндірістік қадағалауды ұйымдастырады.
Өндірістік бақылау міндеттері:
Қосалқы құжаттардың рәсімделу дұрыстығы, тағам өнімдерінің таңбалану дұрыстығы;
Өнімдер сапасы мен қауіпсіздігінің микробиологиялық көрсеткіштері;
Асхана блогындағы сәйкес құжаттамаларды жүргізу толықтығы, дұрыстығы және рәсімделуі
Шикізат пен дайын өнімнің тоғыспалы арналарының болуы;
Ыдыстарды жуу сапасы;
Тағамдарды сақтау шарттары мен мерзімі;
Тоңазытқыш пен технологиялық құрылғыларының дұрыс жұмыс істеуі;
Жеке гигиенаның сақталуын және қажетті тексерістерден уақытылы өтуді қадағалау;
Залалсыздандыру шаралары және т.б.
Күн сайын жеткізілген өнімдердің, дайындалған тағамдардың сапасы тексеріліп, асхана жұмыскерлерінің денсаулығын бақылау журналы жүргізілген. Жеткізілген шикі және дайын өнімдерді бақылау және оларды сақтау шарттары мен жарамдылық мерзіміне сәйкес пайдалану бақылауға алынған. Мектепте екі бракераж журналы жүргізіледі: шиі өнім бракеражы және дайын өнім бракеражы. Бұдан басқа комиссия тамақтандыру кәсіпорны мен мектеп асханасы арасындағы белсенді байланыстырушы рөлінде болады.
Аталмыш комиссияның жұмысының міндеттерінің бірі тамақтануды санитария мен гигиенаның барлық нормаларын орындай отырып ұйымдастыру, сонымен қатар, оқушыларды тамақтандыруға қойылатын талаптарды сақтау болып табылады. Бұдан басқа аталмыш комиссия мектеп әкімшілігі мен мектептік-базалық тамақтандыру комбинаты арасындағы байланыстырушы болып отыр. Комиссия жұмысының міндеттеріне салауатты өмір салтын насихаттау, технологиялық құрылғылардың дұрыс жұмысын қадағалау да жатады.
Асхананың жағдайы мен дайындалған өнімдер сапасын, техникалық құрылғылардың жағдайын СанЕжН нормаларына сәйкес тексеру жұмыстары ата-аналар қоғамының және оқушылардың тамақтануын ұйымдастыру мен оның сапасын бақылау комиссиясы күшімен жүзеге асырылған.

Оқушыларды тамақтандыру белгіленген кестеге сәйкес жүргізіледі. Барлық сынып жетекшілері оқушыларды асханаға алып барады және тамақтану кезіндегі оқушылардың тәртібін қадағалайды.
Тамақтану блогы түрі – асхана.
Отыратын орындар саны бойынша отырығызылған.
Тамақтану блогының санитарлық-техникалық жағдайы санитарлық талаптарды қанағаттандырады. Күн сайын ғимарат жиналып, сенбі күндері санитарлық күн болады. Тағамдарды сақтау да санитарлық нормаларға сәйкес жүзеге асырылады. Қауіпсіздік техникасы ережелері сақталады, жұмыскерлермен тұрақты түрде Қ.Т. бойынша нұсқамалар жүргізіледі.
Біздің асханада тағамдарды дұрыс сақтауға баса назар аударылады. Мектепте әр түрлі тағам өнімдерін дұрыс сақтауға арналған тоңазытқыш камералар бар, мұнда әр тағам түрі жеке сақталады. Олардың бар болуы тағам өнімдерінің сапасын тікелей дайындағанға дейін сақтауға жағдай жасайды.
Тамақтану блогы жұмыскерлерінің арнайы жұмыс киімдерін киюі міндетті болып табылады. Бұл қажетті санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтауға мүмкіндік береді.
Мектепте ұйымдастырылған тамақтандырумен қатар буфет жұмыс жасайды. Мұнда әр түрлі пісірілген тағамдар мен әр алуан шырындар сатылады.
Мектептегі ауыз су режимін ұйымдастыру да аса маңызды мәселелердің бірі. Мектеп асханасы толықтай қажетті ыдыс-аяқпен жабдықталған. Оның тазалығына баса назар аударылады. Жуу мен залалсыздандыру барлық санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтай отырып жүргізіледі, ең жақсы залалсыздандыру құралдары пайдаланылады. Мектептегі жұмыс жасаған уақыт ішінде асхананың кінәсінен асқазан-ішек жұқпасымен ауыру жағдайлары болған жоқ. Асханаға кіреберісте оқушылардың қолын жууға арналған арнайы орын бар.
Дайындалған тағамдардың сыртқы түріне баса назар аударылады, сол себепті біздің аспаздар орған аса мән береді. Асханада үй жағдайындай жайлылық пен жылу сезінуге болады. Осылардың барлығы тамақтануға қосымша қолайлы жағдай жасайды.
Мектептегі тамақтандыруды ұйымдастыру жүйесінің міндеттері келесідей:
- оқушыларды толық ыстық тамақпен қамтамасыз ету;
- тағамның нәрлілігі мен үйлесімділігін қадағалау;
- оқушылара салауатты өмір салты ұстанымдарын үйрету;
- жағымды дағдыларды қалыптастырып, салауатты өмір салтына қажеттілікті қалыптастыру;
- тамақтану мәдениеті мен өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын қалыптастыру;
Аталмыш міндеттердің шешімін табу үшін бірқатар қызметкерлер жұмылдырылған, олар ең алдымен асхана жұмыскерлері болып табылады.
Байғанин ауданының білім бөлімінің бас маманы Ж.Усербаева.

Балабақшадағы тамақтану Байғанин ауданының білім бөліміне қарасты 22 білім беру ұйымдары бар. Барлық білім беру ұйымдарында асхана жұмыс жасайды. Ақтөбе облысының білім басқармасының №2/5479 санды тапсырмасын орындау мақсатында, тамақтан уланудың алдын алу жұмыстарына қатаң бақылауға алу тапсырылды. Тапсырманы орындауға мектептердегі тамақтану сапасын бақылаушы мониторингтік топ мүшелері асханаларды кунбе-күн тексере отырып, сынама тамақтарды уақытымен алынуын қадағалап, тамақ сертификаттарының мерзімдеріне сәйкестігін анықтап, оқушылардың тамақтануын ұйымдастыруда қауіпсіз және нормативтік құқықтық актілерге сәйкестігін қатаң қадағалау тапсырылды. Мақсаты: Оқушылар арасында тамақтан уланудың алдын алу болып табылады. Барысы: *Білім беру обьектілерінің ас блоктарына санитарлық-эпидемиологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету; *Оқушыларға қауіпсіз және сапалы тамақтануын ұйымдастыруды қамтамасыз ету;